Lipari – wyspa więźniów politycznych
Lipari, turystyczna perełka, jedna z Wysp Liparyjskich w latach reżimu Benito Mussoliniego stała się miejscem zsyłki polityków i intelektualistów przeciwnych poglądom duce. Zsyłka na wyspę nie była najgorszą karą – wielu przeciwników politycznych bezpardonowo eliminowano. Giacomo Matteotti został zamordowany w Rzymie w 1924 roku parę dni po wygłoszeniu krytycznej mowy w Izbie Deputowanych. Jego ciało odnaleziono dopiero po dwóch miesiącach. By złagodzić kryzys polityczny wywołany przez niezgodę na coraz częstsze akty agresji na tle politycznym, Benito Mussolini wziął na siebie odpowiedzialność za jego śmierć. Miało to miejsce podczas jego przemowy w Izbie Deputowanych 3 czerwca 1925. Tzw. Czarne Koszule, faszystowska bojówka, miały na sumieniu życie wielu przeciwników politycznych duce. W wyniku obrażeń po pobiciu w 1926 umiera w Cannes Giovanni Amendola – znany polityk i dziennikarz. Ci zesłani na wyspę Lipari, określaną Syberią Mussoliniego, mogą więc mówić o swego rodzaju szczęściu. Często pozwalano, by do więźniów dołączała rodzina, na ograniczonej przestrzeni mogli również przemieszczać się dość swobodnie po wyspie.
Przeciwnicy polityczni niewygodni władzy byli tu zsyłani w latach 1922-1943. Umieszczani w sąsiedztwie zabudowań zamku, znajdującego się przy nadbrzeżu, blisko portu. Dziś w miejscu dawnych pomieszczeń, w których część mieszkała, znajduje się Muzeum Archeologii. Ludność lokalna bratała się z więźniami, dochodziło do częstych protestów na znak solidarności z zesłańcami. Niektórzy z nich mogli wynajmować małe mieszkania na wyspie w granicach strefy kontroli. Wśród więźniów znaleźli się również: Francesco Fausto Nitti, Carlo Rosselli, Emilio Lussu. Bohaterowie słynnej ucieczki z wyspy. W trójkę udaje im się uciec z Lipari w lipcu 1929 roku. Nitti opisał wspomnienia tamtych wydarzeń, w ksiażce: Le nostre prigioni e la nostra evasione. Historia ta wydana była najpierw w Londynie w 1930 roku, w języku angielskim. We Włoszech ukazała się dopiero w 1946 roku, a więc już po śmierci Mussoliniego. Marion Cave, żona Rosselliniego, posiadająca brytyjski paszport mogła mieszkać z wyspie z mężem, a jednocześnie swobodnie podróżować. Dzięki temu słynni uciekinierzy nawiązali kontakt z innymi opozycjonistami, którym udało się uciec z Włoch i którzy pomogli zorganizować ich odważną ucieczkę. Ucieczka była wielkim międzynarodowym sukcesem ruchu antyfaszystowskiego, szeroko komentowanym w zagranicznej prasie.
Temat ten podjął również Marco Leto w filmie La Villeggiatura z 1973 roku. Dziś tą tematyką zajmuje się historyk Pino La Greca, mieszkający na Lipari.
źródła:
zdjęcie: https://pixabay.com/pl/photos/mapa-ulicy-plan-podr%C3%B3%C5%BCy-city-1590818/
